Türkiye’de konut piyasasında son yıllarda yaşanan fiyat dalgalanmaları, hem alıcıları hem de düzenleyici kurumları harekete geçirdi. Özellikle internet üzerinden verilen ilanlarda görülen fahiş artışlar, Ticaret Bakanlığı’nın dikkatinden kaçmadı. Bu kapsamda, artık sadece emlakçılar değil, ev sahipleri de ilan fiyatları üzerinden denetim altına alındı.
Serbest Piyasa mı, Müdahale mi?
Yeni düzenlemeyle birlikte, evini internetten satmak isteyen vatandaşlar artık ilan fiyatını rastgele belirleyemeyecek. Konut ilanlarına yönelik getirilen bu kısıtlama, serbest piyasa kurallarına müdahale olarak değerlendirilse de, Bakanlık bunu piyasa manipülasyonlarını önlemek amacıyla savunuyor.
Ankara Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Akçam’ın açıklamasına göre, örneğin bir vatandaş evini 5 milyon TL’ye ilan ettiğinde, bu fiyatı düşürmesinde bir sorun bulunmuyor. Ancak aynı ilan üzerinden fiyatı artırması halinde, sistem otomatik olarak bu değişikliği tespit ediyor ve uyarı mekanizmasını devreye sokuyor.
İlan Takip Sistemi Devrede
Ticaret Bakanlığı’nın kurduğu dijital analiz sistemi, Türkiye genelinde internet üzerinden yayımlanan tüm emlak ilanlarını gerçek zamanlı izliyor. Yapay zekâ destekli bu sistem, ilanlardaki fiyat değişimlerini kayıt altına alıyor ve genel ekonomik verilerle karşılaştırıyor.
Eğer fiyat artışı; bölgesel konut değerleri, enflasyon, döviz kuru ya da başka geçerli bir ekonomik gerekçeyle açıklanamıyorsa, bu durum manipülatif fiyat hareketi olarak değerlendiriliyor. Ardından ilan, incelemeye alınıyor. Sonuç olarak, gerekçesiz şekilde fiyat yükselten ev sahiplerine 10 bin TL ile 300 bin TL arasında değişen para cezaları uygulanabiliyor.
Kimler Etkileniyor?
Başlangıçta yalnızca emlakçılar için uygulanan bu düzenleme, artık doğrudan bireysel satıcıları da kapsıyor. Yani bir ev sahibi, kendi evini bireysel olarak satışa çıkarsa ve fiyat değişikliğini mantıklı bir nedene dayandırmazsa, cezayla karşı karşıya kalabiliyor.
Bu da demek oluyor ki; sadece portföy yöneten büyük emlak ofisleri değil, bir defaya mahsus evini satmak isteyen vatandaşlar da artık bu sistemin radarında.
Neden Bu Düzenleme Geldi?
Pandemi sonrası dönemde hızla yükselen konut fiyatları, yatırımcıların ve bazı fırsatçı satıcıların fahiş fiyat politikaları uygulamasına neden oldu. Özellikle büyükşehirlerde, bir gün arayla bile 500 bin TL’ye varan fiyat artışları gözlemlenmişti.
Bu durum, alım gücü düşen vatandaşların konut sahibi olmasını zorlaştırırken, piyasada dengesizliğe neden oldu. Bakanlık da bu gelişmeleri takiben, fiyat spekülasyonlarını önlemek için ilan bazlı bir denetim sistemine geçme kararı aldı.
Ne Yapılmalı?
Evini satmak isteyen kişilerin artık şu konulara dikkat etmesi gerekiyor:
- İlan fiyatı belirlenirken bölgesel rayiç bedeller dikkate alınmalı.
- Fiyat artırımı yapılacaksa, gerekçe belge ya da dayanakla desteklenmeli. (örneğin evde yapılan büyük tadilatlar, dövizdeki ciddi artışlar vb.)
- İlan geçmişi takip edildiğinden, fiyat geçmişi şeffaf olmalı.
Tepkiler ve Hukuki Boyut
Yeni düzenleme kamuoyunda farklı tepkilerle karşılandı. Bir kesim bu adımı piyasadaki balonu söndürmek için gerekli bulurken, bazı hukukçular ve piyasa aktörleri düzenlemenin serbest piyasa ilkelerine aykırı olduğunu öne sürüyor.
Önümüzdeki süreçte, bu uygulamaya karşı çeşitli itiraz davalarının açılması bekleniyor. Özellikle haklı gerekçeyle yapılan ama sistem tarafından otomatik olarak cezaya konu olan fiyat artışları, yargı yoluna taşınabilir.
Sonuç: Emlak İlanı Verirken Daha Dikkatli Olunmalı
Eğer internet üzerinden konut satışı yapmayı düşünüyorsanız, artık yalnızca piyasa fiyatını değil, yasal düzenlemeleri de dikkate almanız şart. Aksi halde hem ilanınız yayından kaldırılabilir, hem de ciddi tutarlarda idari para cezası ile karşılaşabilirsiniz.
Konut sektöründe şeffaflık ve dengeyi hedefleyen bu düzenlemenin, uzun vadede hem alıcıları hem de gerçek satıcıları koruması amaçlanıyor. Ancak uygulamanın sınırları, ne kadar adil yürütüleceği ve itiraz mekanizmalarının nasıl işleyeceği önümüzdeki aylarda netleşecek.
